
အၾကမ္းဖက္ ပဋိပကၡမ်ားတြင္ ေဆြးေႏြးညွိႏႈိင္း၍ရရွိလာေသာ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားသည္ လြန္ဆြဲ လ်က္ရွိေသာ ဇာတ္ေဆာင္မ်ားအၾကား လူအမ်ားလိုလားေထာက္ပံ့ေသာ နုိင္ငံေရးေျဖရွင္းခ်က္သစ္ရရွိ ေစရန္ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေစမည္ ျဖစ္သည္။ ထိုသေဘာတူညီခ်က္မ်ားတြင္ အပစ္အခက္ရပ္စဲေရး သို႔မဟုတ္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူညီခ်က္မ်ား၊ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ အစီအစဥ္မ်ား အေသးစိတ္ေရးဆြဲထား ေသာ စာရြက္စာတမ္းမ်ား အစရွိသည္တို႔ ပါဝင္သည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ရရွိလာေသာ နုိင္ငံေရးေျဖရွင္းခ်က္မ်ားသည္ နုိင္ငံ သို႔မဟုတ္ တိုင္းေဒသၾကီးကို ပဋိပကၡအေျခအေနမွ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ ကတိကဝတ္မ်ားျဖင့္ ေကာင္းမြန္ေသာအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ႏွင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈရွိေသာအေျခအေနသို႔ တြန္းပို႔ေစနိုင္သည္။
ေရွ႕ေနာက္စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ျခင္းႏွင့္ ေဆြးေႏြးညွိႏႈိင္း၍ရရွိလာေသာ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား၏ ေအာင္ျမင္မႈ သို႔မဟုတ္ က်ရႈံးမႈသည္ အေၾကာင္းအခ်က္အခ်ိဳ႕ေပၚမူတည္ပါသည္။ ၎တို႔မွာ နုိင္ငံေရးေျဖရွင္းခ်က္ ရရွိရန္ ေတာင္ရြက္ခဲ့သည့္လုပ္ငန္းစဥ္ ကြဲျပားမႈမ်ား၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရးသေဘာတူညီခ်က္မ်ားႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ မ်ားသည္ မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ (မည္သို႔ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္) နုိင္ငံေရးေျဖရွင္းခ်က္ အျဖစ္သို႔ ေဖာ္ေဆာင္ ေပးနိုင္ခဲ့သနည္း၊ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒခ်မွတ္ျခင္းသည္ မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ (မည္သည့္အတြက္ေၾကာင့္) နုိင္ငံေရးေျဖရွင္းခ်က္ လုပ္ငန္းစဥ္နွင့္ ကြဲျပားသြားသနည္း၊ ထိုကြဲျပားသြားျခင္း၏ အက်ိဳးရလဒ္မ်ား အစသည္ တုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။
ဤမူဝါဒစာတမ္းသည္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေရးဆြဲျခင္းနွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္ျခင္း ပညာရပ္ ဆိုင္ရာ စာေပလိုအပ္ခ်က္ကို ျဖည့္စီးေပးရန္ ရည္ရြယ္သည္။ တည္ရွိျပီးေသာ ပညာရပ္ဆိုင္ရာစာေပမ်ားသည္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးသေဘာတူညီခ်က္မ်ားႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဆိုင္ရာစီမံခ်က္မ်ား၏ အျပန္အလွန္ဆက္ဆံေရး သက္ေရာက္ခ်က္မ်ားကို ေဖာ္ျပခ်က္အသားေပးနွင့္ စံတန္းဖိုးအသားေပးမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ဤစာတမ္းသည္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအေပးအယူမ်ားနွင့္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ စီမံခ်က္မ်ားအား ေရွ႕ေနာက္စီစဥ္ျခင္းမ်ားကို ေလ့လာသံုးသပ္တင္ျပထားျပီး မည္သည့္အခ်ိန္နွင့္ (မည္သည့္အတြက္ေၾကာင့္) ေရွ႕ေနာက္စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ ျခင္းမ်ားသည္ ေၾကာင္းက်ိဳးညီညြတ္ေသာ ပံုစံမ်ားကို တစ္သတ္မွတ္တည္း လိုက္နာျခင္းမရွိေၾကာင္း၊ အေျမွာ္ အျမင္ရွိ၍ လက္ေတြ႔က်ေသာ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ သေဘာတရားမူေဘာင္မ်ား၏ ရႈပ္ေထြးနက္နဲမႈ မ်ားကို ပိုမိုနားလည္သေဘာေပါက္ေစရန္ ရည္ရြယ္သည္။

Contents
ေက်းဇူးတင္လႊာ
အဓိကအၾကံျပဳခ်က္မ်ား
အႏွစ္ခ်ဳပ္ေဖာ္ျပခ်က္
၁။ နိဒါန္း
၂။ နိုင္ငံေရးေျဖရွင္းခ်က္လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္ ျငိ္မ္းခ်မ္းေရးသေဘာတူညီခ်က္မ်ားနွင့္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမ်ားကို ေရွ႕ေနာက္စီစဥ္ျခင္း - အယူအဆ သေဘာတရား မူေဘာင္
၃။ နိုင္ငံေရးေျဖရွင္းခ်က္လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္ ျငိ္မ္းခ်မ္းေရးသေဘာတူညီခ်က္မ်ားနွင့္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမ်ားကို ေရွ႕ေနာက္စီစဥ္ျခင္း - အသြင္အျပင္မ်ားႏွင့္ ကိစၥရပ္မ်ား
၄။ ျဖစ္ရပ္ေလ့လာခ်က္မ်ား - စိန္ေခၚမႈအခက္အခဲရွိေသာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ေလ့လာျခင္း
၅။ နိဂံုး - ျငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူညီခ်က္မ်ားႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမ်ား ေရွ႕ေနာက္ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ျခင္းကို စီမံခန္႔ခြဲျခင္း
ရည္ညႊန္းကိုးကားေသာ စာရြက္စာတမ္းမ်ား
ေနာက္ဆက္တြဲ (က) - ျငိမ္းခ်မ္းေရးသေဘာတူညီခ်က္မ်ား
စာတမ္းျပဳစုသူမ်ားအေၾကာင္း
International IDEA အေၾကာင္း
International IDEA မွ ျပဳစုထုတ္ေဝေသာ အျခားမူဝါဒစာတမ္းမ်ား